Zand is een belangrijk hulpmiddel om planten gezond te houden.
Omdat substraat waarin planten groeien essentieel is voor een optimale ontwikkeling, gebruikt je verschillende bestanddelen - in de juiste verhouding - om wortels van voedingsstoffen en zuurstof te voorzien.
Zand is daarbij essentieel. Er worden verschillende soorten zand gebruikt om de drainage van substraten te verbeteren - maar gebruik liever geen 'normaal' zand of speelzand.
Daarnaast zijn nog andere toeslagstoffen beschikbaar, die vaak een stuk minder zwaar zijn dan zand: perliet, vermiculiet, bims, vulca,...
Brekerzand is grind dat tot grof zand is gebroken. Het is ook fijn restmateriaal van het breekproces van puin, beton en/of natuursteen, dat op deze manier hergebruikt wordt.
Er zijn dus 2 types brekerzand :
1. zand dat tijdens of na het breken van natuurlijk gesteente en grind is afgezeefd.
2. fijn restmateriaal dat overblijft na breken van beton en ander slooppuin (synoniem van recyclingbrekerzand)
Door het breken ontstaat een hoekige in plaats van een ronde korrel, waardoor brekerzand een grote haakweerstand heeft met een grof wisselende korrelgrootte. In tegenstelling tot zand laat brekerszand meer water door.
Voor gebruik als toeslagstof voor plantsubstraat wordt enkel type 1 gebruikt. Recyclingbrekerzand heeft een ongekende oorsprong en kan dus zeer kalkrijk zijn.
Brekerzand basalt
Basalt zand is zwart van kleur en bevat basalt (silicium) voor een optimale zuurtegraad en een verhoogde weerstand tegen parasieten.
Rijnzand of rivierzand wordt gebaggerd uit de rivier de Rijn (Duitsland of Nederland).
Dit zand heeft door zijn hoekigheid een heel hoge filtering, is moeilijk samendrukbaar en heeft daardoor een hoge waterdoorlaatbaarheid.
Grof rijnzand in de maat 0-7 is een perfecte zandsoort als toeslagstof in plantsubstraten, beter dan 'gewoon rijnzand'.
Het wordt ook als drainagezand gebruikt in natte delen van tuinen en rondom drainagebuizen. Het houdt de waterafvoer vrij van grond, beschermt de levensduur van de drainage en verhoogt de snelheid van de waterafvoer.
Cornish silver sand
In veel oude Engelse rotsplantenboeken wordt "Cornish silver sand" aangehaald als het beste zand voor rotsplanten. Het was ook een belangrijk ingrediënt van John Innes (http://www.johninnes.info/) substraten.
De grootte varieert van een speldekopje tot een kleine erwt.
Zowel in Engeland als bij ons niet meer verkrijgbaar.
Bont maassplit maat 2-6 mm
lavazand in de maat 0-8 mm is fijne lava en wordt gebruikt in substraten en om de tuingrond te verlichten. Bevat zeer veel mineralen die langzaam vrijkomen.
andere, grovere maten: 8/16,16/32
Perlite of perliet is een wit, lichtgewicht en zeer poreus materiaal dat wordt geproduceerd door vulkanisch silicaatgesteente snel te verwarmen tot hoge temperaturen (870 °C). Hierdoor wordt het water in het perliet omgezet in gas waardoor het expandeert tot 4-20 keer het oorspronkelijke volume - vergelijkbaar met popcorn.
Geëxpandeerd perliet is erg licht, met een bulkdichtheid van ongeveer 30-150 kg/m³.
Het wordt op grote schaal gebruikt in substraten, kweekmedia en voor vermeerderingstoepassingen.
Wanneer een potgrond veel water bevat, wordt het in perliet opgeslagen. Onder drogere omstandigheden kan de plant over het water beschikken.
Perliet kan worden gestoomd en houdt zijn structuur langer dan vermiculiet.
Zeer stoffig in droge toestand. Voorkom gezondheidsrisico's door een stofmasker te dragen bij het hanteren. Moet worden bevochtigd voordat het met andere ingrediënten wordt gemengd om stof te beperken.
OPGEPAST! Perliet bestaat ook in een versie voor de bouw, met toevoeging van chemicaliën. Gebruikt dus enkel Agra perliet
Vermiculiet is een lichtgewicht, zeer poreus materiaal, bestaande uit glanzende vlokken die in kleur variëren van donkergrijs tot zandbruin.
Ze ontstaat door het verhitten van chips van minerale mica tot hoge temperaturen van ongeveer 800 - 1100 °C. Hierdoor zet de gelamineerde, plaatachtige structuur uit - net als een accordeon - waardoor een zeer poreuze roosterstructuur ontstaat.
Geëxpandeerd vermiculiet is erg licht, met een bulkdichtheid van 60-160 kg / m³
Het wordt gebruikt om het vasthouden van vocht en voedingsstoffen in substraten te verhogen.
Daarnaast is het ook een ideaal medium voor vermeerdering bolgewassen, als toeslagstof voor stekgrond, zaaigrond en pluggen en als afstrooimiddel voor zaden.
Eigenschappen :
Alleen vermiculiet van tuinbouwkwaliteit mag voor tuindoeleinden worden gebruikt, niet het type dat wordt verkocht voor bouw- of industriële doeleinden.
Bims, puimsteen en vulca zijn namen voor hetzelfde materiaal, een zeer poreus, glazig vulkanisch gesteente.
Het is een witte of grijze, zeer poreuze lavasoort. Het is rijk aan holtes, bijna schuimachtig.
Vulca wordt gewonnen in IJsland en is lichter dan bims. (maat 2-8 mm)
Bims wordt gewonnen in Duitsland (maat 2-12 mm)
grind = afgeronde steen
split = gebroken steen